Bardowskij Piotr (1847–1886), działacz socjalistyczny, syn Wasyla, urodz. w Petersburgu. Pochodził z zamożnego rosyjskiego domu szlacheckiego. Prawnik z wykształcenia (ukończył uniwersytet w Petersburgu z tytułem kandydata praw), był od r. 1868 sędzią pokoju w Płocku, gdzie w imieniu grona kolegów z sądownictwa i Izby Skarbowej zorganizował wysłanie telegramu kondolencyjnego umierającemu poecie rosyjskiemu Niekrasowowi. Miejscowa żandarmerja, uważając ten akt za demonstrację antyrządową, zażądała dymisji B-go. Ministerstwo sprawiedliwości nie zgodziło się jednak na to i nawet przeniosło go na stanowisko sędziego pokoju do Warszawy, gdzie pozyskał szacunek wśród szerszych kół ludności polskiej jako prawy i uczciwy człowiek. Będąc z przekonań rewolucjonistą, uważał, że należy działać tam, gdzie się przebywa, że obowiązek ten tem bardziej spada na Rosjanina, który zamieszkuje Polskę i chce zmyć winę najazdu. B. wraz z żoną (Natalja Poll, tłumaczka utworów literatury polskiej na język rosyjski) zbliżyli się z rewolucjonistami polskimi, początkowo tylko jako sympatycy, członkowie tajnego Czerwonego Krzyża, niosącego pomoc więźniom politycznym. Później B. brał czynny udział w pracy partji Proletarjat, utrzymując stosunki z oficerami Rosjanami, sprzyjającymi sprawie rewolucji. Urządził u siebie mieszkanie konspiracyjne, w którem zbierali się i obradowali kierownicy Proletarjatu, i w którem znajdował się również skład wydawnictw rewolucyjnych, kasa, ważniejsze dokumenty partyjne, oraz utensylja drukarskie. Utrzymywał B. również kontakt z organizacją »Narodna wola« i jej delegatem K. Stepurinem, od którego odbierał pieniądze dla organizacji warszawskiej. W czasie tworzenia szerszej wojskowej organizacji rewolucyjnej na skutek denuncjacji Zagórskiego B-go aresztowano 28 VI 1884 wraz z żoną, przyczem podczas rewizji znaleziono skrypt odezwy do wojskowych Rosjan, pisany jego ręką. Ta odezwa uzbroiła przeciwko niemu prokuratora. Równocześnie z jego aresztowaniem ujęto w jego mieszkaniu dawno poszukiwanych St. Kunickiego, S. Dziankowską oraz stolarza Formińskiego. W czasie rewizji zaleziono wielką ilość drukowanych i hektografowanych wydawnictw rewolucyjnych, tak »Proletarjatu«, jak i »Narodnej Woli«, ważne dokumenty rękopiśmienne, materjały dla biura paszportowego itd. Więziony był w X Pawilonie cytadeli warszawskiej i poddany śledztwu w sprawie partji »Proletarjat« przez żandarmerję. Wkrótce przekazano jego sprawę sądowi wojennemu. Udział B-go, Rosjanina i przedstawiciela rosyjskiej władzy rządowej w polskim ruchu rewolucyjnym i buntowanie oficerów rosyjskich przeciwko caratowi zaciążyły na jego losie w procesie. Dnia 23 XI 1885 r. stanął B. przed sądem wojennym w Warszawie wraz 29 oskarżonymi o udział w działalności partji Proletarjat. Pomimo błahości dowodów winy skazano go 5 XII na śmierć przez powieszenie i wyrok ten wykonano 16 I 1886.

Akt oskarżenia w sprawie Proletarjatu »Walka Klas« XII, 1885, 17–18; Ze wspomnień (A. Dębskiego) »Przedświt« 1896 nr 1–3, 11–12; Burcew, Za sto liet, 89, 121, 125; Słownik bio-bibijograficzny działaczy rewolucyjnych w Rosji, Moskwa 1933, III 194; Mazowski M., Historja ruchu socjalist. w zaborze ros., Kr. 1903; Perl F., Dzieje ruchu socjalist. w zaborze ros., W. 1932.

Maksymilian Meloch i Leon Wasilewski